Volledig duurzaam bouwen de standaard maken

Ambitieus is onze missie wel: Volledig duurzaam bouwen de standaard maken. Bij onszelf lukt dat prima. We kiezen in alles de duurzaamste optie. Maar we willen deze manier van bouwen de norm maken in Nederland. En niet een beetje duurzaam, maar volledig. Dus energie-neutraal, met netto CO₂ opslag, natuurinclusief, klimaatadaptief, met de kleinste voetafdruk nu en 100% herbruikbaar in de toekomst. Maar waarom hebben wij deze missie eigenlijk?  

In Nederland bouwen nog altijd met zeer vervuilende materialen in verspillende bouwprocessen. Het energieverbruik van de woning hebben we flink verlaagd, maar het energieverbruik voor de bouw ervan niet. Terwijl het eenmalige energieverbruik in materialen tijdens de bouw van een conventionele woning, even hoog is als het energieverbruik van een woning in 25 jaar. Misschien moet je die zin nog eens lezen om hem goed door te laten dringen. En dan hebben we er nog eentje voor je: Bouwmaterialen zijn verantwoordelijk voor 11 procent van de Nederlandse CO₂ uitstoot. En dan hebben we het nog niet eens over de CO₂ en stikstofuitstoot op de traditionele bouwplaatsen. Met duurzaam bouwen valt dus een wereld te winnen.

Dan doen we het zelf

Tijdens een borrel in 2019 delen de oprichters van Tala hun zorgen over klimaatverandering. Het grote probleem van onze tijd. Ze zien de gevolgen en vragen zich af in wat voor wereld hun kinderen later leven. Verduurzaming gaat niet snel genoeg, daar zijn ze het roerend over eens. Ze zien hoe het beter kan, maar die ideeën uitvoeren blijkt lastig bij de grote bedrijven waar zij dan werken. ‘Waarom gaan we het zelf niet doen?’ Ze besluiten vaker bij elkaar te komen en maken serieus werk van hun dromen.

Vanuit hun vakkennis, Ieke is architect, ligt de focus al snel op de huizenmarkt. Daar valt zoveel te winnen in het terugdringen van de uitstoot en de woningbouwopgave is enorm. Dan heb je echt impact. Op mens én natuur. Na grondig onderzoek, met een goed concept en een flinke dosis lef, besluiten ze hun baan op te zeggen. Ze richten Tala op. Wat staat voor ‘Take a look around’. Want daar begon het mee: om je heen kijken en zien wat er anders kan.

Met duurzaam materiaal

Volledig bouwen begint bij biobased en circulaire materialen. Met de laagste footprint nu en geen afval in de toekomst. Wij kiezen kruislaaghout (CLT) voor de volledige constructie, houtvezel- of hennepisolatie en een houten en/of bamboe gevel. Ook in kleinere onderdelen maken we bewuste keuzes. Negentig procent (volume) van de gekozen materialen is nu biobased. Dat betekent dat ze natuurlijk en oneindig hergroeibaar zijn. Uit duurzaam bosbeheer in Europa. De productie en verwerking van deze lichte biobased materialen veroorzaken slechts een fractie van de uitstoot van beton, staal, steenwol en baksteen.

Natuurlijk materiaal slaat tijdens de groei heel veel CO₂ op in de vezels. Die opgeslagen CO₂ komt niet meer vrij door verrotting of verbranding, omdat wij het zeer langdurig vastleggen in onze woningen. Met minder uitstoot dan opslag, slaan we netto CO₂ op. Met onze 9 woningen in Olstergaard legden wij bijvoorbeeld netto 230 ton CO₂ vast. Dat is zo’n 600 keer vliegen van Amsterdam naar Rome. Evenveel conventionele betonnen woningen zouden zo’n 360 ton CO₂ uitgestoten hebben. Die vastgelegde en voorkomen uitstoot samen noemen we verdrongen uitstoot. Zo’n 590 ton voor slechts negen compacte woningen.  

Voor de 10% waar biobased nog niet mogelijk is, kiezen we eerst voor gerecycled materiaal en anders voor dat met de kleinste voetafdruk. Ondertussen blijven we zoeken naar steeds duurzamere opties en slimme innovaties. Zo zitten we ook in een pilotgroep met boeren die lokaal vezelhennep verbouwen. Wij gaan met de Sallandse hennepoogst van dit jaar 20 woningen isoleren. Want hoe dichterbij huis, hoe beter.

In een duurzaam bouwproces

De traditionele bouwplaats is niet erg efficiënt. Met af en aan rijdend personeel en materiaal, steiger op en af, afval dat niet hergebruikt kan worden, slechte weersomstandigheden en met gebruik van diesel aggregaten. Daarom bouwen wij de woningen volledig in eigen fabriek. Wij werken onder ideale omstandigheden en volledig elektrisch, met bouwers uit de buurt die op de fiets komen. Zo is er amper stikstof uitstoot, een zeer lage CO₂ uitstoot, minder faalkosten, minder afval, meer hergebruik, een snelle productie en een veilige werkomgeving. Eén woning bestaat uit 2 tot 6 volledig afgewerkte modules. Die plaatsen we in één dagdeel met minimale impact op locatie. Dit slimme bouwproces houdt onze woningen bovendien betaalbaar.

Ook kiezen we voor een droogbouwmethode, zodat alle materialen later weer losgemaakt kunnen worden voor hoogwaardig hergebruik. Alles geschroefd en genageld, 99% circulair. De modulaire aanpak maakt de woning ook standaard verplaatsbaar en dus in zijn geheel herbruikbaar. Eigenlijk zijn al onze woningen geschikt als flexwoning.

Prachtige woningen bouwen

Deze uitgangspunten hebben we met een geheel eigen team diverse woningtypes ontworpen. Door deze volgorde van keuzes maken, komen de materialen en werkwijze het beste tot hun recht. Altijd volgens het permanent bouwbesluit, want een locatie kan soms wel tijdelijk zijn, we bouwen geen wegwerpwoningen. De woningen zijn van hoge kwaliteit en gezond om in te leven. Zo maken we zonder concessies op het gebied van duurzaamheid en toch betaalbare en architectonisch interessante woningen.

Natuurlijk hebben we aandacht voor de dieren en planten op de locatie waar wij bouwen. Zij waren er immers eerder. In overleg bepalen we welke nestkasten, vleermuiskasten en beplanting in de omgeving past. Ook voegen we bijvoorbeeld groene daken en regentonnen toe. Zo natuurinclusief en klimaatadaptief mogelijk.

Goed voorbeeld doet volgen

Zo gaan oplossingen voor de woningnood en klimaatverandering wél samen. Waarom zouden we nog anders willen bouwen? Daarom dus die missie. Naast een paar andere koplopers, zijn ‘we’ toch meestal gewoontedieren. Onbekend maakt onbemind. Maar zien is geloven, om nog maar een tegeltjes-wijsheid te gebruiken. Daarom geven we het goede voorbeeld, maken we alles meetbaar en laten zo veel mogelijk zien dat volledig duurzaam bouwen gewoon kan.

Wij hebben wekelijks groepen van woningcorporaties, gemeenten, provincie, het ministerie van Binnenlandse Zaken, bouwers en anderen op bezoek voor rondleidingen en kennissessies. Op allerlei manieren leggen we uit dat duurzaam bouwen helemaal niet zo moeilijk is. We nemen vooroordelen weg en geven mensen een nieuwe kijk op bouwen. Mensen gaan altijd laaiend enthousiast weer weg. De kwaliteit en robuustheid van de woning en de fijne sfeer door het zichtbare hout verrast de meeste mensen.

Willen we goed voor onze aarde zorgen, dan moet ook de bouw veranderen. Daar valt zoveel CO₂ uitstoot terug te dringen! Dus daarom leggen we de lat hoog: Volledig duurzaam bouwen moet de standaard worden.

Meer lezen over Tala: Over ons – Tala.